Obowiązek zgłaszania umów o dzieło do ZUS już od 01.01.2021 r.

Nowy rok zwyczajowo przynosi przedsiębiorcom zmiany w prawie, a przy okazji nakłada na nich nowe obowiązki.

Na podstawie art. 22 ustawy z dnia 31 marca 2020 o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywoływanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r., poz. 568 z późn. zm.) płatnicy składek od dnia 1 stycznia 2021 r. będą zobowiązani m.in. do zgłaszania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) zawieranych umów o dzieło.

Jak należy się domyślać, głównym celem ustawodawcy wprowadzającym ww. obowiązek jest możliwość identyfikacji przez ZUS przedsiębiorców zawierających umowy o dzieło, aby móc następnie ich skontrolować i w przypadku stwierdzenia, że dana umowa nie spełnia zdaniem ZUS warunków do uznania jej za umowę o dzieło, dokonać jej przekwalifikowanie na umowę zlecenia lub nawet umowę o pracę – która doprowadzi finalnie do oskładkowania i zapłaty zaległych składek do ZUS.

 

Zobowiązani do dokonania zgłoszenia umowy o dzieło

 

Z ww. ustawy jednoznacznie wynika, że obowiązek zgłaszania zawieranych umów o dzieło dotyczy płatników składek.

W ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązuje zamknięty katalog tytułów do ubezpieczeń społecznych określony w art. 6 ust. 1 i przepis ten nie wymienia umowy o dzieło, wobec czego ten rodzaj umowy sam w sobie po dniu 1 stycznia 2021 r. nadal nie będzie stanowił tytułu do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.

O tym kim jest płatnik składek decyduje w art. 4 pkt. 2 ustawa  z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

„Płatnikiem będzie najczęściej pracodawca – w stosunku do pracowników i osób odbywających służbę zastępczą – oraz jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna pozostająca z inną osobą fizyczną w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi, w tym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym albo pobierania zasiłku macierzyńskiego, z wyłączeniem osób, którym zasiłek macierzyński wypłaca ZUS. Może to być również jednostka wypłacająca świadczenia socjalne, zasiłki socjalne oraz wynagrodzenia przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie – w stosunku do osób pobierających świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu, osób pobierających zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia oraz osób pobierających wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie, a także podmiot, na którego rzecz wykonywana jest odpłatnie praca w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania – w stosunku do osób, które ją wykonują, na podstawie skierowania do pracy, lub podlegają ubezpieczeniom społecznym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, jeżeli zasiłek wypłaca ten podmiot. Ponadto jednostka obsługi ekonomiczno-administracyjnej utworzona przez jednostkę samorządu terytorialnego – jeżeli rozlicza i opłaca składki za ubezpieczonych wykonujących pracę w podlegających jej szkołach, przedszkolach i innych jednostkach organizacyjnych systemu oświaty” – Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, red. Beata Gudowska, Jolanta Strusińska-Żukowska 2014.

Mając powyższe na uwadze np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie zatrudniające pracowników czyli nie będące płatnikami składek nie będą zobowiązane do zgłaszania do ZUS umów o dzieło zawieranych po 1 stycznia 2021 r.

Obowiązek zgłaszania umów do ZUS nie dotyczy umów o dzieło:

• zawartych z własnym pracownikiem,
• wykonywanych na rzecz własnego pracodawcy, ale zawartych z innym podmiotem,
• zawartych z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą na wykonanie przez nie usług, które wchodzą w zakres prowadzonej działalności.

 

Umowa o dzieło – kwalifikacja umowy

 

Umowę o dzieło definiuje Kodeks cywilny. Z praktyki wiem jednak, że odróżnienie umowy o dzieło od umowy zlecenie potrafi nastręczać przedsiębiorcom problemów, dlatego też dokonując kwalifikacji usługi jak ma zostać wykonana na podstawie umowy warto kierować się stanowiskiem przyjętym przez ZUS, aby w ten sposób zminimalizować ryzyko uznania zawartej umowy o dzieło za inny rodzaj umowy np. umowę zlecenie czy o świadczenie usług, bowiem to nie nazwa umowy decyduje o jej charakterze a jej treść, warto o tym pamiętać!

Zgodnie z informacją zawartą na stronie internetowej ZUS:

„Przedmiotem umowy o dzieło jest zobowiązanie do wykonania dzieła, czyli osiągnięcia określonego, indywidualnego rezultatu w postaci materialnej lub niematerialnej.

Wykonanie dzieła najczęściej polega na:

• wytworzeniu rzeczy,
• zmianie rzeczy już istniejącej,
• naprawieniu rzeczy,
• przerobieniu rzeczy,
• uzupełnieniu albo rozbudowie rzeczy,
• połączeniu rzeczy z innymi rzeczami,
• dodaniu części składowych

(wyrok Sądu Najwyższego z 18 września 2013 r., II UK 39/13).

Rezultat umowy o dzieło powinien mieć byt samoistny, obiektywnie osiągalny i pewny. Nie powinno być uznane za dzieło coś, co nie odróżnia się w żaden sposób od innych występujących na danym rynku rezultatów pracy, gdyż wówczas zatraciłoby swój indywidualny charakter dzieła (wyroki Sądu Najwyższego: z 3 listopada 1999 r., IV CKN 152/00, z 27 sierpnia 2013 r., II UK 26/13, z 14 listopada 2013 r., II UK 115/13, z 4 czerwca 2014 r., II UK 543/13, oraz z 10 lipca 2014 r., II UK 454/13). Dzieło powinno być wyrazem kreatywności i umiejętności autora.

W przypadku umowy zlecenia czy umowy o świadczenie usług przedmiotem jest zobowiązanie do wykonywania określonych czynności.

Umowa o dzieło różni się od umowy zlecenia tym, że wykonawca umowy o dzieło zobowiązuje się nie do samego działania, lecz do uzyskania określonego dzieła jako rezultatu tego działania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie  z 4 lutego 2014 r., III AUa 596/13). Wykonywanie określonej czynności (szeregu powtarzających się czynności) bez względu na jej rezultat jest właściwe dla umów zlecenia (wyrok Sądu Najwyższego z 4 lipca 2013 r., II UK 402/12)”.

Więcej na temat zakwalifikowania danej usługi jako dzieło znajdziesz na stronie ZUS. Warto znać przesłanki, jakimi ZUS kieruje się przy kwalifikacji danej umowy.

 

Termin na dokonanie zgłoszenia umowy o dzieło do ZUS

 

Odczytując literalnie brzmienie art. 36 ust. 17 z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2021 r.

„Płatnik składek lub osoba fizyczna zlecająca dzieło informuje Zakład o zawarciu każdej umowy o dzieło, jeżeli umowa taka zawarta zostanie z osobą, z którą nie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, w terminie 7 dni od dnia zawarcia tej umowy”

należy przyjąć, że nowa regulacja będzie obejmować tylko umowy o dzieło zawarte po 1 stycznia 2021 r. Moim zdaniem wynika to z faktu, że w dacie zawarcia umowy o dzieło (przed 1 stycznia 2021 r.) niniejszy obowiązek jeszcze nie istniał. Wobec czego „wsteczne” nałożenie tego obowiązku wymagałoby wyraźnej podstawy prawnej, a takiej w chwili obecnej nie ma.

Wobec powyższego płatnik składek po 1 stycznia 2021 r. będzie zobowiązany do zawiadomienia ZUS o zawarciu każdej umowy o dzieło, jeżeli umowa taka zostanie zawarta z osobą, z którą przedsiębiorca nie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, w terminie 7 dni od dnia zawarcia tej umowy.

 

Jak dokonać zgłoszenia umowy o dzieło do ZUS?

 

Płatnik składek po 1 stycznia 2021 r. będzie zobowiązany dokonać zgłoszenia umowy o dzieło na nowym formularzu ZUS RUD (Zgłoszenie umowy o dzieło). Formularz ZUS RUD będzie można złożyć elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS.

W zawiadomieniu należy podać:

• w bloku I – dane zamawiającego wykonanie umowy o dzieło – dane identyfikacyjne oraz adresowe,
• w bloku II – dane wykonawcy umowy o dzieło – dane identyfikacyjne oraz adresowe osoby, z którą zawarłeś  umowę o dzieło,
• w bloku III – informację  o zawartych umowach o dzieło – daty zawarcia, daty wykonywania (od-do) oraz liczbę zawartych umów.

Ważne! Jeden formularz RUD może dotyczyć tylko jednego wykonawcy.

Jak utworzyć dokument na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS?

1. Zaloguj się do swojego konta na PUE ZUS.
2. Utwórz dokumentz zakładki Ogólny, Ubezpieczony lub Płatnik.
3. Wybierz z bocznego menu [Dokumenty i Wiadomości]>[Dokumenty robocze].
4. Kliknij przycisk [Utwórz nowy].
5. Wybierz dokument RUD z listy dostępnych dokumentów.
6. Wypełnij dokument RUD.
7. Podpisz dokument RUD za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego, profilu zaufanego (PZ ePUAP) lub podpisu osobistego (e-dowodu).

 

 

Autor:

Barbara Bil, adwokat – doradza przedsiębiorcom jak prowadzić bezpieczne biznesy, specjalizuje się w prawie gospodarczym tj. w prawie umów i obsłudze prawnej spółek, a w szczególności przekształceniach i łączeniach spółek, a także prawie reklamy i marketingu oraz prawie pracy.

 

Chcesz skorzystać z pomocy prawnej, zapraszamy skontaktuj się ze mną!

tel. 730 222 081, e-mail: kancelaria@kancelariabil.pl

 

Niniejsza informacja stanowi wyłącznie odzwierciedlenie poglądów autorów i nie stanowi opinii ani porady prawnej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie powyższych informacji bez wcześniejszej konsultacji z Kancelarią.