SCROLL DOWN
Nowy rok zwyczajowo przynosi przedsiębiorcom zmiany w prawie, a przy okazji nakłada na nich nowe obowiązki.
Na podstawie art. 22 ustawy z dnia 31 marca 2020 o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywoływanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r., poz. 568 z późn. zm.) płatnicy składek od dnia 1 stycznia 2021 r. będą zobowiązani m.in. do zgłaszania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) zawieranych umów o dzieło.
Jak należy się domyślać, głównym celem ustawodawcy wprowadzającym ww. obowiązek jest możliwość identyfikacji przez ZUS przedsiębiorców zawierających umowy o dzieło, aby móc następnie ich skontrolować i w przypadku stwierdzenia, że dana umowa nie spełnia zdaniem ZUS warunków do uznania jej za umowę o dzieło, dokonać jej przekwalifikowanie na umowę zlecenia lub nawet umowę o pracę – która doprowadzi finalnie do oskładkowania i zapłaty zaległych składek do ZUS.
Zobowiązani do dokonania zgłoszenia umowy o dzieło
Z ww. ustawy jednoznacznie wynika, że obowiązek zgłaszania zawieranych umów o dzieło dotyczy płatników składek.
W ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązuje zamknięty katalog tytułów do ubezpieczeń społecznych określony w art. 6 ust. 1 i przepis ten nie wymienia umowy o dzieło, wobec czego ten rodzaj umowy sam w sobie po dniu 1 stycznia 2021 r. nadal nie będzie stanowił tytułu do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.
O tym kim jest płatnik składek decyduje w art. 4 pkt. 2 ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
„Płatnikiem będzie najczęściej pracodawca – w stosunku do pracowników i osób odbywających służbę zastępczą – oraz jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna pozostająca z inną osobą fizyczną w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi, w tym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym albo pobierania zasiłku macierzyńskiego, z wyłączeniem osób, którym zasiłek macierzyński wypłaca ZUS. Może to być również jednostka wypłacająca świadczenia socjalne, zasiłki socjalne oraz wynagrodzenia przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie – w stosunku do osób pobierających świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu, osób pobierających zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia oraz osób pobierających wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie, a także podmiot, na którego rzecz wykonywana jest odpłatnie praca w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania – w stosunku do osób, które ją wykonują, na podstawie skierowania do pracy, lub podlegają ubezpieczeniom społecznym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, jeżeli zasiłek wypłaca ten podmiot. Ponadto jednostka obsługi ekonomiczno-administracyjnej utworzona przez jednostkę samorządu terytorialnego – jeżeli rozlicza i opłaca składki za ubezpieczonych wykonujących pracę w podlegających jej szkołach, przedszkolach i innych jednostkach organizacyjnych systemu oświaty” – Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, red. Beata Gudowska, Jolanta Strusińska-Żukowska 2014.
Mając powyższe na uwadze np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie zatrudniające pracowników czyli nie będące płatnikami składek nie będą zobowiązane do zgłaszania do ZUS umów o dzieło zawieranych po 1 stycznia 2021 r.
Obowiązek zgłaszania umów do ZUS nie dotyczy umów o dzieło:
- zawartych z własnym pracownikiem,
- wykonywanych na rzecz własnego pracodawcy, ale zawartych z innym podmiotem,
- zawartych z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą na wykonanie przez nie usług, które wchodzą w zakres prowadzonej działalności.
Umowa o dzieło – kwalifikacja umowy
Umowę o dzieło definiuje Kodeks cywilny. Z praktyki wiem jednak, że odróżnienie umowy o dzieło od umowy zlecenie potrafi nastręczać przedsiębiorcom problemów, dlatego też dokonując kwalifikacji usługi jak ma zostać wykonana na podstawie umowy warto kierować się stanowiskiem przyjętym przez ZUS, aby w ten sposób zminimalizować ryzyko uznania zawartej umowy o dzieło za inny rodzaj umowy np. umowę zlecenie czy o świadczenie usług, bowiem to nie nazwa umowy decyduje o jej charakterze a jej treść, warto o tym pamiętać!
Zgodnie z informacją zawartą na stronie internetowej ZUS:
„Przedmiotem umowy o dzieło jest zobowiązanie do wykonania dzieła, czyli osiągnięcia określonego, indywidualnego rezultatu w postaci materialnej lub niematerialnej.
Wykonanie dzieła najczęściej polega na:
- wytworzeniu rzeczy,
- zmianie rzeczy już istniejącej,
- naprawieniu rzeczy,
- przerobieniu rzeczy,
- uzupełnieniu albo rozbudowie rzeczy,
- połączeniu rzeczy z innymi rzeczami,
- dodaniu części składowych
(wyrok Sądu Najwyższego z 18 września 2013 r., II UK 39/13).
Rezultat umowy o dzieło powinien mieć byt samoistny, obiektywnie osiągalny i pewny. Nie powinno być uznane za dzieło coś, co nie odróżnia się w żaden sposób od innych występujących na danym rynku rezultatów pracy, gdyż wówczas zatraciłoby swój indywidualny charakter dzieła (wyroki Sądu Najwyższego: z 3 listopada 1999 r., IV CKN 152/00, z 27 sierpnia 2013 r., II UK 26/13, z 14 listopada 2013 r., II UK 115/13, z 4 czerwca 2014 r., II UK 543/13, oraz z 10 lipca 2014 r., II UK 454/13). Dzieło powinno być wyrazem kreatywności i umiejętności autora.
W przypadku umowy zlecenia czy umowy o świadczenie usług przedmiotem jest zobowiązanie do wykonywania określonych czynności.
Umowa o dzieło różni się od umowy zlecenia tym, że wykonawca umowy o dzieło zobowiązuje się nie do samego działania, lecz do uzyskania określonego dzieła jako rezultatu tego działania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 4 lutego 2014 r., III AUa 596/13). Wykonywanie określonej czynności (szeregu powtarzających się czynności) bez względu na jej rezultat jest właściwe dla umów zlecenia (wyrok Sądu Najwyższego z 4 lipca 2013 r., II UK 402/12)”.
Więcej na temat zakwalifikowania danej usługi jako dzieło znajdziesz na stronie ZUS. Warto znać przesłanki, jakimi ZUS kieruje się przy kwalifikacji danej umowy.
Termin na dokonanie zgłoszenia umowy o dzieło do ZUS
Odczytując literalnie brzmienie art. 36 ust. 17 z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2021 r.
„Płatnik składek lub osoba fizyczna zlecająca dzieło informuje Zakład o zawarciu każdej umowy o dzieło, jeżeli umowa taka zawarta zostanie z osobą, z którą nie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, w terminie 7 dni od dnia zawarcia tej umowy”
należy przyjąć, że nowa regulacja będzie obejmować tylko umowy o dzieło zawarte po 1 stycznia 2021 r. Moim zdaniem wynika to z faktu, że w dacie zawarcia umowy o dzieło (przed 1 stycznia 2021 r.) niniejszy obowiązek jeszcze nie istniał. Wobec czego „wsteczne” nałożenie tego obowiązku wymagałoby wyraźnej podstawy prawnej, a takiej w chwili obecnej nie ma.
Wobec powyższego płatnik składek po 1 stycznia 2021 r. będzie zobowiązany do zawiadomienia ZUS o zawarciu każdej umowy o dzieło, jeżeli umowa taka zostanie zawarta z osobą, z którą przedsiębiorca nie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, w terminie 7 dni od dnia zawarcia tej umowy.
Jak dokonać zgłoszenia umowy o dzieło do ZUS?
Płatnik składek po 1 stycznia 2021 r. będzie zobowiązany dokonać zgłoszenia umowy o dzieło na nowym formularzu ZUS RUD (Zgłoszenie umowy o dzieło). Formularz ZUS RUD będzie można złożyć elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS.
W zawiadomieniu należy podać:
- w bloku I – dane zamawiającego wykonanie umowy o dzieło – dane identyfikacyjne oraz adresowe,
- w bloku II – dane wykonawcy umowy o dzieło – dane identyfikacyjne oraz adresowe osoby, z którą zawarłeś umowę o dzieło,
- w bloku III – informację o zawartych umowach o dzieło – daty zawarcia, daty wykonywania (od-do) oraz liczbę zawartych umów.
Ważne! Jeden formularz RUD może dotyczyć tylko jednego wykonawcy.
Jak utworzyć dokument na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS?
- Zaloguj się do swojego konta na PUE ZUS.
- Utwórz dokumentz zakładki Ogólny, Ubezpieczony lub Płatnik.
- Wybierz z bocznego menu [Dokumenty i Wiadomości]>[Dokumenty robocze].
- Kliknij przycisk [Utwórz nowy].
- Wybierz dokument RUD z listy dostępnych dokumentów.
- Wypełnij dokument RUD.
- Podpisz dokument RUD za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego, profilu zaufanego (PZ ePUAP) lub podpisu osobistego (e-dowodu).
Autor:
Barbara Bil, adwokat – doradza przedsiębiorcom jak prowadzić bezpieczne biznesy, specjalizuje się w prawie gospodarczym tj. w prawie umów i obsłudze prawnej spółek, a w szczególności przekształceniach i łączeniach spółek, a także prawie reklamy i marketingu oraz prawie pracy.
Chcesz skorzystać z pomocy prawnej, zapraszamy skontaktuj się ze mną!
tel. 730 222 081, e-mail: kancelaria@kancelariabil.pl
Niniejsza informacja stanowi wyłącznie odzwierciedlenie poglądów autorów i nie stanowi opinii ani porady prawnej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie powyższych informacji bez wcześniejszej konsultacji z Kancelarią.
02.01.2021
